Zakole Wawerskie
a raczej to, co z niego jeszcze zostało ...
Informacje ogólne    Zagrożenia    Ptaki    Inne zwierzęta    Rośliny, grzyby    Literatura, strony www       |    Kontakt    Strona główna

Rośliny, grzyby

Można tu spotkać 25% gatunków roślin wytępujących w Warszawie, w tym 50% rodzin.
Na północy i północnym-wschodzie Zakola znajduje się dawne starorzecze, którego większa część zarośnięta jest przez silnie podmokły las w którym poziom wody znajduje się równo a nawet powyżej poziomu gruntu, o strukturze kępkowo - dolinkowej, czyli ols (Carici elongatae-Alnetum). Najcenniejszy jest tutaj ols porzeczkowy (Ribeso nigri-Alnetum), jeden z najlepiej zachowanych w Warszawie, z pełnym zestawem gatunków. Olszyna na Zakolu jest pełna leżących drzew i wykrotów, co nadaje jej dość pierwotny wygląd. W pobliżu rowów z powodu odwodnienia ols przekształcony jest w łęg (Circaeo-Alnetum), pozostałą część starorzecza pokrywa głównie szuwar trzcinowy (Phragmitetetea).

Kaczeńce
Kaczeńce (Caltha palustris) oraz
skrzypy bagienne (Equisetum fluviatile) (2005 r.)
 
Zakole Wawerskie, Warszawa
Ols (2005 r.)
Dariusz Kowalczyk, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0


W drzewostanie zdecydowanie dominuje w olsza czarna (Alnus glutinosa), której kwiatostany (tzw. kotki) żeńskie po ubumarciu rozrastają się i drewnieją tworząc twory przypominające szyszki. Występuje też m.in. brzoza omszona (Betula pubescens), wiosną na kraju lasu kwitnie czeremcha zwyczajna (Padus avium). Charakterystyczny jest również bardzo bujny podszyt, który byłby nietypowy w lesie gospodarczym. Najbardziej widoczny w nim jest bez czarny (Sambucus nigra), występują też na przykład objęte ochroną częściową kruszyna pospolita (Frangula alnus), kalina koralowa (Viburnum opulus) i porzeczka czarna (Ribes nigrum). W runie obok niecierpka pospolitego (Impatiens noli-tangere) i kwitnącego wczesną wiosną na żółto ziarnopłonu wiosennego (Ficaria verna) zwraca uwagę również pospolita, ale latem dorastająca tutaj do gigantycznych rozmiarów (conajmniej 2 m) pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica). Jest więc jednym z czynników zwiększających niedostępność tego miejsca. Wiosną kwitną też m.in. jakieś fiołki. Wśród roślin zielnych stwierdzono nawet objęte ochroną ścisłą storczyki kruszczyka szerokolistnego (Epipactis helleborine) i podkolana białego (Platanthera bifolia), prawdopodobnie zawleczonego przez człowieka orlika pospolitego (Aquilegia vulgaris), a nawet objętą ochroną częściową konwalię majową (Convallaria majalis). Dość charakterystyczne dla Zakola są pnącza, zwłaszcza chmiel (Humulus lupulus) z kwiatostanami żeńskimi ("szyszkami"), tworzący w wielu miejscach wręcz coś na kształt zielonych ścian uniemożliwiających przejście lub pajęczyny do chwytania ludzi. Są zastawione przede wszystkim w zakrzewieniach na skraju lasu. Zarówno w lesie jak i na zewnątrz uwagę zwracają rosnące zwykle w wodzie wytwarzające piękne żółte kwiaty kosaciec żółty (Iris pseudacorus) i wiosenne kaczeńce (Caltha palustris) oraz pokrywające powierzchnię wody łany skrzypu bagiennego ((Equisetum fluviatile).

Kalina koralowa 
Viburnum opulus
Kalina koralowa (Viburnum opulus) (2011 r.)
 
Zakole Wawerskie, Warszawa
Zakole Wawerskie - las. (2005 r.)
Dariusz Kowalczyk, Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0


Tereny otwarte Zakola są w większej części również podmokłe, porastają je głównie dorastająca do 4 m trzcina pospolita (Phragmites australis) i turzyce. Trzciną zarosły lub zarastają i dziczeją obszary do niedawna użytkowane (pokosy, wypas, uprawy). Szczególnie istotne siedliska to mozaika torfowisk niskich (Caricion nigrae) i turzycowisk (Magnocaricion) na skraju zarośli łozowych (Salici pentandro-cinereae) w północnej części Zakola.
Na podmokłych terenach otwartych występują takie gatunki jak bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliata), objęte ochroną ścisłą storczyki kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis) i kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata), paproć nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum) widniejąca również na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie, gnidosz błotny (Pedicularis palustris) i śniedek baldaszkowaty (Ornithogalum umbellatum). Dawniej na wilgotnych łąkach występowały kosaciec syberyjski (Iris sibirica), trawa turówka wonna czyli żubrówka (Hierochloë odorata), storczyk listera jajowata (Listera ovata), selernica żyłkowana (Cnidium dubium). Wśród gatunków rzadkich choć nie chronionych warto wymienić takie jak siedmiopalecznik błotny (Comarum palustre) i dziewięciornik błotny (Parnassia palustris).

Kukułka szerokolistna, stoplamek szerokolistny, storczyk szerokolistny 
Dactylorhiza majalis
 
Kukułka szerokolistna, stoplamek szerokolistny, storczyk szerokolistny 
Dactylorhiza majalis
Kwitnąca kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis) (2020 r.). Na łączce widocznej z lewej strony mogły też być pojedyncze kukułki krwiste (Dactylorhiza incarnata).

Wiosną zarówno na terenach otwartych jak i w lesie kwitną wspomniane kaczeńce (Caltha palustris), później kosaćce żółte (Iris pseudacorus) i storczyki. Na skraju lasu m.in. ziarnopłon wiosenny (Ficaria verna).
Na terenach otwartych, zwłaszcza wokół drzew i na skraju lasu występują zarośla wierzbowe.

Rzęśl 
Callitriche sp.
Kaczeńce (Caltha palustris) oraz
skrzypy bagienne (Equisetum fluviatile) (2005 r.)
 
niezapominajka błotna 
Myosotis scorpioides 
true forget-me-not 
Zakole Wawerskie, Warszawa 
rośliny
Niezapominajka błotna Myosotis scorpioides.


Na nieusuwanych, leżących i stojących obumarłych pniach i gałęziach drzew tego dość dzikiego lasu rośnie sporo grzybów, wśród ciekawszych (chociaż rzadkich) warto wymienić pojawiającą się w lesie wczesną wiosną przepiękną czarkę austriacką (Sarcoscypha austriaca), należącą do kompleksu czarki szkarłatnej (S. coccinea aggr.). Do niedawna wszystkie gatunki z tego kompleksu były objęte ochroną gatunkową.

Czarka 
Sarcoscypha
 
Czarka 
Sarcoscypha
Prawdopodobnie czarki austriackie (Sarcoscypha c.f. austriaca) i jakiś detrotożerny krocionóg wewnątrz jednej. Każde tupnięcie jego nóg wywoływało podnoszenie się chmurki zarodników. (2004 r.)

Taki pozostawiony samemu sobie las jest więc znacznie bardziej różnorodny pod względem liczby gatunków zamieszkujących go organizmów, niż lasy gospodarcze.
Jest tam też trochę gatunków zasadzonych przez człowieka, jak prawdopodobnie co najmniej dwa gatunki wytwarzającego czerwone owoce głogu (Crataegus sp.) rosnącego przy drogach. Rośnie również parę gatunków roślin terenów ruderalnych, topole czarne (Populus nigra) m.in. tworzące kiedyś piękną aleję zniszczoną częściowo wiele lat temu przez niespotykaną wichurę.

Zakole Wawerskie, Warszawa Zakole Wawerskie - aleja topolowa, jeszcze przejezdna dla furmanek (wiosna 1990 r.)

Piękne topole czarne rosły również kiedyś wzdłuż kanałku Nowa Ulga. Niestety nie wyszły im na zdrowie wypalanie trzcin oraz budowa Trasy Siekierkowskiej. Na Zakolu liczna jest też topola osika (Populus tremula)

A większą część obecnego osiedla Gocław, zwłaszcza na wschodzie, pokrywały wciąż pola i łąki, na których gnieździły się czajki (Vanellus vanellus) i skowronki (Alauda arvensis), zimą żerowały jery (Fringilla montifringilla) i śnieguły (Plectrophenax nivalis).


Informacje ogólne    Zagrożenia    Ptaki    Inne zwierzęta    Rośliny, grzyby    Literatura, strony www       |    Kontakt    Strona główna

Ta strona używa plików cookies. Korzystanie z tej strony oznacza wyrażenie zgody na używanie cookies zgodnie z bieżącymi ustawieniami przeglądarki internetowej.
W przeglądarce można zmieniać ustawienia dotyczące cookies.
This site uses cookies. By using this site you agree to the use of cookies according to your browser's current cookie settings. You can change cookie settings in your browser.